Botter Apartmanı’nın Hikayesi
Restorasyonu sonrası Casa Botter Sanat ve Tasarım Merkezi olarak hizmet vermeye başlayan tarihi Botter Apartmanı’nın ilginç hikayesi.
Botter Apartmanı, İstiklal Caddesi’ne her çıktığımızda başımızı kaldırıp uzun uzun baktığımız binalardan biridir. Tarihi, mimarisi, romanlara, hikâyelere konu olan geçmişi ve canlı tanıklarıyla İstanbul’un merkezinde bir mücevher gibi yükselen bu yapı, yakın zamanda geçirdiği restorasyon sonucunda şimdi bir sanat merkezi olarak hizmet veriyor.
Botter Apartmanı ya da diğer adıyla Casa Botter, giyimine özen gösteren bir padişah olarak bilinen II. Abdülhamid tarafından sarayın resmi terzisi ve modacısı olan, 19. yüzyılın sonlarında İstanbul’a göç etmiş Hollanda uyruklu Jean Botter için inşa edildi. 1900 yılında yapımına başlanan bina, ünlü mimarı Raimondo D’Aronco tarafından 1901 yılında tamamlandı. İstanbul’da Art Nouveau tarzında inşa edilmiş ilk bina olan Botter Apartmanı, bu özelliği ile mimarlık tarihi açısından önem taşıyor.
Örnekleri daha çok Avrupa’da görülen Botter Apartmanı, aynı binada hem iş yeri hem de konut bulundurması ile İstanbul’daki ilk yapı olmasıyla da ön plana çıkıyor. Türkiye’de inşasında çelik konstrüksiyon kullanılan ilk apartman, Pera Palas Oteli’nden sonra asansöre sahip ikinci bina olan Botter Apartmanı, cephesi bitki motifli bordürler, çiçeklerle bezenmiş insan başı figürleri süslemeleriyle 19. yüzyılın sonlarına doğru yükselen Art Nouveau akımının Türkiye’deki göze çarpan ilk örneklerinden biri.
Botter Apartmanı Kime Ait?
Botter Apartmanı’nın sahipliği konusunda tarihi olarak gelişen süreç şöyle; Botter Ailesi, Paris’e gezmeye giden genç oğullarının hastalanarak ölmesiyle büyük bir acı yaşayarak Paris’e göç etmiş ve binayı II. Abdülhamid zamanında Donanma Nazırlığı yapmış Kaptan-ı derya Osman Paşa’nın oğlu Mahmut Nedim Efendi’ye satmıştır. Nedim Bey 1939’da genç yaşta hayatını kaybedince eşi Zeynep Ovayar, binanın alt katlarını çeşitli ticari kuruluşlar tarafından ofis olarak kullanılmak üzere kiralamıştır.
Bu dönemde yazar-şair Ferit Edgü, kurduğu reklam ajansı için binanın üçüncü katını kiralayıp restore ettirmiş ve ajansın taşınmasından sonra da konut olarak kullanmıştır. Zeynep Hanım’ın ölümünden sonra sahipsiz kalan yapıya Hazine el koymuştur. İkinci dereceden mirasçıların hak iddia etmesi üzerine başlayan ve yıllar süren hukuk süreci sonucu bina bakımsız kalmıştır. 2007’de Zeynep Ovyar’ın yeğenleri Botter Apartmanı’nı Hazine’den devralmıştır.
2022 yılının şubat ayında restorasyonuna başlanan 123 yıllık Botter Apartmanı’nı yeniden hayata kazandırıldı. İBB Miras tarafından mülk sahipleriyle yürütülen katılımcı ve şeffaf bir süreçle restorasyonuna başlanan Botter Apartmanı’nın sergi salonu, gösterim merkezi, İstanbul belgeleyici film arşivi, bilgi-belge merkezi, konferans salonu, tasarım atölyesi ve açık alan tasarım ofisi gibi farklı etkinlik alanlarını içeren kapsamlı bir fonksiyon programı sunması planlandı.
Botter Apartmanı’nın Mimari Özellikleri
Toplam yedi kattan oluşan Botter Apartmanı, bir moda evi olarak tasarlanmak üzere inşa edildi. Binanın mimarı Raimondo D’Aronc bu apartmanı, meslekî çalışmalarını bir moda evinden sürdürmeye karar veren Jean Botter için hem moda evi hem de aile üyelerinin hayatlarını geçirebilecekleri bir yapı olarak hayata geçirdi. Yapı, dar ve uzun bir arsa üzerine inşa edildiği için bina bitişik nizam olarak uzun ve yamuk tutulmuş bir dikdörtgen biçiminde form kazandı.
Bodrum katı depo, yüksek tavanlı giriş katı mağaza olarak düzenlenmiş, birinci katı atölye ve depo, ikinci-üçüncü kat ile çekme katı konut olarak tasarlandı. Apartman giriş kapısı ve mağaza kısmını süsleyen uzun dallar ve dalların üzerinde yer alan güller oldukça ilgi çekici olmasının yanı sıra birinci kattaki dikdörtgen formlu üç pencerenin üst kısmında armalar yer alıyor.
Casa Botter Sanat ve Tasarım Merkezi
Restorasyonu sonrası yeniden kullanıma açılan ve Casa Botter Sanat ve Tasarım Merkezi olarak hizmet vermeye başlayan binada Sergi Salonu, Gösterim Merkezi, İstanbul Documenter Film Arşivi, Bilgi Belge Merkezi, Konferans Salonu, Tasarım Atölyesi, Tasarım Ofisi Açık Alan, Sanatçı Tasarım Hub Açık Alan ve Sanatçı Hub gibi farklı etkinlik alanları da yer alıyor.
