Denizli’de Hygieia Heykelinin Başı Bulundu
UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’nde yer alan Denizli’deki Laodikya Antik Kenti’nde devam eden kazı çalışmalarında, Yunan ve Roma mitolojisinde geçen tıp tanrısı Asklepios’un heykelinden sonra, kızı Hygieia’ya ait heykel başı bulundu.
Geçmişi M.Ö. 5500’e kadar uzanan ve İncil’de adı geçen 7 kiliseden birinin bulunduğu Laodikya Antik Kenti’nde kazı çalışmaları sürüyor.
‘Batı Tiyatrosu’ alanında sürdürülen kazı çalışmalarında bu yıl Yunan ve Roma mitolojisinde geçen tıp tanrısı Asklepios’un heykeli bulundu.
Asklepios’un ardından dün de kızı Hygieia’ya ait heykelin başına ulaşıldı. Eserin 2 bin 100 yıl sonra yeniden gün yüzüne çıkarılması arkeologları heyecanlandırdı.
Heykel başı, titiz bir çalışma ile bulunduğu yerden çıkarıldı. Heykelin gövdesinin de bulunduğu tahmin edilen alanda kazı çalışmaları titizlikle sürdürülüyor.
‘HEYKEL KLASİK DÖNEM TARZINDA YAPILMIŞ’
Laodikya Kazı Alanı Başkanı Prof. Dr. Celal Şimşek, 2024 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yürütmekte olduğu geleceğe miras projesi kapsamında Laodikya Antik Kenti’nde kazı ve restorasyon çalışmalarının sürdüğünü söyledi.
Şimşek, çalışmaların önemli bir ayağını Hellenistik Döneme MÖ 2’nci yüzyıla tarihlendirilen Batı Tiyatrosu sahne binası oluşturduğunu kaydetti.
Şimşek, özellikle kentin İmparator Theodosius-Arcadius zamanında MS 395-396 yılında Sasani akınlarına karşı alınan karar gereği kenti çeviren sur duvarlarının bir bölümünün Batı Tiyatrosu sahne binası üzerinden geçirildiğini söyleyerek, “Bu dönemde hızlı bir şekilde yapılan sur duvarları çalışmasında sahne binasındaki localar ve parados geçişleri molozlar ve heykellerle doldurulmuştur.
Locaların içinde yapılan çalışmalarda dolgu içinde çok sayıda heykel bulunmuştur. Çalışmalarda Geç Hellenistik-Erken Augustus dönemine 2100 yılı öncesine tarihlendirilen birçok heykel dolgu içine atıldığı şekliyle ortaya çıkarılmıştır. Bunlar içinde boyalı tavan kasetleri, paye başlıkları ve boyalı sütunlar da yer alıyor” dedi.
Şimşek, bulunan heykeller arasında sağlık tanrısı Asklepios ve kızı Hygieia heykellerinin önemine işaret ederek, “Her iki heykel MÖ 4’üncü yüzyıl klasik dönem tarzında Geç Hellenistik-Erken Augustus Döneminde yapılmıştır. Sağlık tanrısı ve tanrıçası heykelleri Laodikya Antik Kenti yönetim alanında Herophileion tıp okulunun varlığı ve burada yetiştirilen önemli doktorlardan antik yazar Strabon bahsetmektedir.
Özellikle Strabon, Aleksandros isimli bir doktorun önemini aktarır. Ayrıca İncil’de Laodikya’ya gönderilen mektupta göz merheminden de söz edilmesi kentin ticaret alanında öne çıkmasının yanı sıra sağlık alanında da önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Bunu da destekler şekilde sağlık tanrısı Asklepios ve kızı Hygieia heykelinin bulunması önemlidir. Tüm heykellerde çok ince işçilik olup sanatsal yönden üst düzeyde nitelik taşımaktadır.
Bulunan diğer tanrı tanrıça heykelleri dans eden 2 adet Eros, Zeus, Hera, Asklepios, Hygieia, Hermes, Selene, Ares gibi heykeller ile kadın ve yönetici heykelleri, kent sembolü Demos-Boule heykelleri, Herakles, Tykhe, kadın heykeli başları, zırhlı imparator heykeli, mitolojik olarak Skylla grubu, kaya atan dev heykeli parçası, kabartmalı tavan kasetleri sayılabilir. Heykellerin tanıtımının Sayın Bakanımız tarafından yapılması geleceğe miras kapsamında büyük önem arz etmektedir” diye konuştu.
‘HEYECAN VERİCİ BİR BULUNTU’
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kazılar ve Araştırmalar Dairesi Başkanı Dr. Umut Görgülü de 2024 yılında kentin ‘Batı Tiyatrosu’ diye tanımladıkları alanda çok sayıda arkeolojik esere ulaştıklarını kaydederek, “Özellikle heykeller, heykel parçaları ve bu gruba ait diğer plastik eserler gün yüzüne çıktı. 2024 yılında bulunan bu eserlerle birlikte 15’e yakın heykel envanterimize kaydedilmiş durumda.
Hygieia, mitolojide sağlıkla, hijyenle alakalı bir tanrıça olarak bilinir. Anadolu’da pek çok alanda elimize geçen örnekleri mevcut. Ancak en taze örnek olarak Laodikya Antik Kenti’nde çıkan bu örnek bugün bizde de heyecan yarattı. Önümüzdeki günlerde diğer heykel gruplarıyla birlikte, konservasyonları tamamlandıktan sonra kamuoyuna duyurusu yapılacak.
Sergiye hazırlandıktan sonra halkımızın ilgisine, ziyaretine açılacak. Ülkemizde diğer yürütülen arkeolojik kazı alanlarında da geçmiş dönemde Hygieia heykelleri veya heykel parçalarıyla karşılaşılmıştık. Ancak Laodikya’da çıkan bu heykelin baş kısmı oldukça heyecan verici. Durumu da çok iyi görünüyor, umarım kalan parçaları da bütün hale getirilebilirse güzel bir sergiyle gayet iyi olacaktır diye düşünüyoruz. Çok heyecan verici buluntu” ifadelerini kullandı.
AA
